پژوهشنامه علوم کشاورزی
سال یکم شماره 7 (سال 1386)

مطالعه حاضر به منظور بررسی توانایی سه گونه باکتری در فرآوری بیولوژیکی کلش گندم انجام شد. ابتدا منحنی های رشد باکتریایی در محیط های مختلف تعیین شد و سپس ترکیب شیمیایی و قابلیت هضم کلش بعد از 4 هفته دوره انکوباسیون مورد بررسی قرار گرفت. در محیط BHI و آبگوشت مغذی، انتروباکتر و آکروباکتریوم و در محیط M9 دارای کلش گندم، باسیلوس به ترتیب دارای رشد بیشتری بودند (05/0>P). با سلولز و زایلوز نیز باسیلوس نسبت به دو گونه دیگر رشد بیشتری داشت (05/0>P). در مقایسه با شاهد و کلش گندم تلقیح شده با انتروباکتر، باسیلوس و بعد آکروباکتریوم اثرات بیشتری روی ترکیبات شیمیایی و قابلیت هضم داشتند. کاهش معنی دار (05/0>P) در میزان لیگنین کلیسون (حدود 32%) و افزایش در میزان پروتئین خام (حدود 40%) و قابلیت هضم آزمایشگاهی کلش (حدود 20%)، توانایی باسیلوس برای حذف لیگنین از بقایای لیگنو سلولزی را نشان داد. نتایج تجزیه رگرسیون نشان داد که کاهش لیگنین به وسیله باکتری ها اثر مثبت معنی داری بر قابلیت هضم داشت (85/0R2=). این نتایج امکان استفاده از برخی باکتری ها در بهبود ارزش غذایی مواد لیگنو سلولزی را تقویت می کند.

به منظور بررسی تاثیر فصل روی غلظت پروژسترون خون گاوهای بومی گیلان (تالشی) تعداد پنج راس گاو ماده چند شکم زاییده با متوسط وزن 20±280 کیلوگرم که حدود 4 ماه از زایش آنان گذشته بود انتخاب شد. در طول یک سال مطالعه به گاوها اجازه جفت گیری داده نشد. هر فصل به دو قسمت تقسیم و در هر نیمه فصل سه نمونه خون از ورید وداج به فاصله 8 روز تهیه شد. نوبت دوم خون گیری در هر فصل پس از 21 روز انجام شد. غلظت پروژسترون نمونه ها به روش ایمنی سنجی پرتوی اندازه گیری شد. بیشترین غلظت پروژسترون درماه تابستان (1/3±94/3 نانوگرم در میلی لیتر) و کمترین مقدار در فصل زمستان (3/1±7/1 نانوگرم در میلی لیتر) حاصل شد. بین فصل تابستان و بهار تفاوت معنی داری دیده نشد (05/0P>) ولی نسبت به دو فصل دیگر (زمستان و پاییز) تفاوت معنی دار بود (05/0P<). همچنین فصل روی تغییرات غلظت پروژسترون در دوره های هر فصل اثر معنی داری نداشت (05/0P>). نتایج نشان داد که فصل تاثیر معنی داری (05/0P<) روی تولید پروژسترون در این نژاد دارد. از آنجا که این ویژگی در گاوهای زبو مشاهده می شود لذا پیشنهاد می شود گاو بومی گیلان از نظر تولید مثلی شبیه به گروه گاوهای زبو است.

تاثیر منابع مختلف چربی و مخلوط آنها بر عملکرد جوجه های گوشتی با انجام آزمایشی در قالب یک طرح کاملا تصادفی بررسی شد. کلیه جیره ها از نظر انرژی و پروتئین یکسان بودند، اما منبع چربی این تیمارها به ترتیب حاوی 4% اسید چرب سویا، 4% چربی طیور، 4% پیه گاوی، 4% مخلوط مساوی اسید چرب سویا و پیه، 4% مخلوط مساوی اسید چرب سویا و چربی طیور، 4% مخلوط مساوی چربی طیور با پیه، 4% مخلوط مساوی اسید چرب سویا، چربی طیور و پیه؛ به همراه جیره شاهد بدون چربی افزودنی بود که در مراحل آغازین (7 تا 21 روزگی)، رشد (21 تا 42 روزگی) و پایانی (42 تا 49 روزگی) به جیره افزوده شدند. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 8 تیمار و 3 تکرار انجام شد که هر تکرار شامل 25 جوجه نر بود. در هفته اول کل جوجه ها از جیره پایه بدون چربی استفاده کردند. انرژی متابولیسمی چربی طیور به روش سیبالد اندازه گیری گردید. عملکرد جوجه ها در مراحل مختلف و در پایان دوره آزمایشی ثبت شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری داده ها با نرم افزار آماری SAS نشان داد که افزایش وزن جوجه ها در تیمارهای حاوی چربی نسبت به تیمار شاهد، به طور معنی داری بالاتر بود (05/0P<). اما در مورد مقدار خوراک مصرفی، فقط تیمار مخلوط چربی طیور با پیه، نسبت به تیمار شاهد بدون چربی افزودنی تفاوت معنی داری را نشان داد (05/0P<). در خصوص ضریب تبدیل غذایی، تیمار حاوی اسید چرب سویا و تیمار مخلوط اسید چرب سویا با چربی طیور، عملکرد بهتری نشان دادند و نسبت به تیمارهای مخلوط چربی طیور با پیه، تیمار حاوی پیه و بالاخره تیمار شاهد بدون چربی افزودنی به طور معنی داری ضریب تبدیل بهتری داشتند (05/0P<). در خصوص چربی محوطه بطنی و درصد وزن کبد، بین تیمارها اختلاف معنی داری مشاهده نگردید (05/0P<)، ولی از نظر درصد وزن لوزالمعده، تیمار حاوی چربی طیور نسبت به سایر تیمارها از درصد وزنی بیشتری برخوردار بود؛ ولی تنها با تیمار حاوی اسید چرب سویا اختلاف معنی داری نشان داد (05/0P<). از نظر درصد وزن قلب، تیمار مخلوط اسید چرب سویا با پیه درصد وزنی بیشتری داشته، ولی فقط با تیمار مخلوط اسید چرب سویا با چربی طیور اختلاف معنی داری مشاهده گردید (05/0P<). از لحاظ درصد وزن کیسه صفرا، تیمار حاوی چربی طیور از درصد وزنی بیشتری برخوردار بود و تفاوت معنی داری با تیمارهای پیه، مخلوط اسید چرب سویا با پیه، مخلوط چربی طیور با پیه و همچنین مخلوط چربی طیور با اسید چرب سویا نشان داد (05/0P<). بنابراین استفاده از چربی طیور و اسید چرب سویا و یا مخلوط آنها در جیره های غذایی، اثرات مطلوبی بر عملکرد جوجه های گوشتی به همراه داشته است.

تعداد 750 قطعه جوجه گوشتی به مدت 47 روز از جیره بر پایه حاوی ذرت و سطوح مختلف گندم و جو و مولتی آنزیم، به صورت اختیاری تغذیه شدند. 6 تیمار و هر تیمار با 5 تکرار در این تحقیق مطالعه شدند. دو سطح گندم و جو شامل 10، 35 و 65 درصد گندم و جو به عنوان جیره های سطح یک و 25، 55 و 80 درصد گندم و جو به عنوان جیره های سطح دو به ترتیب در جیره های آغازین، رشد و پایانی، با و بدون مولتی آنزیم مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین یک جیره ذرت و سویا فاقد آنزیم به عنوان کنترل برای کلیه دوره های پرورشی در نظر گرفته شد. برای بررسی توانایی آنزیم در افزایش انرژی سوخت و ساز جیره، جیره های سطح دو با 5 درصد کاهش انرژی متابولیسمی و مولتی آنزیم تهیه شدند. این آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی انجام گردید. استفاده از جیره های گندم و جو همراه با مولتی آنزیم، باعث افزایش وزن زنده در جوجه های گوشتی در مقایسه با جیره های فاقد آنزیم شده (05/0P<) و جیره های حاوی گندم و جو سطح دو عملکرد بالاتری را نسبت به شاهد داشتند (05/0P<). در پایان دوره پرورش، مصرف خوراک در جیره های فاقد آنزیم نسبت به شاهد بیشتر بود (05/0P<). استفاده از مولتی آنزیم سطح خوراک مصرفی را تا سطح شاهد پایین آورد. در پایان دوره، ضریب تبدیل در جیره حاوی گندم و جو سطح دو فاقد آنزیم (256/2) بیشتر از شاهد (248/2) بود (05/0P<)، اما جیره حاوی مولتی آنزیم نسبت به شاهد عملکرد بهتری داشت. جیره سطح دو با 5 درصد کاهش انرژی متابولیسمی در تمام دوره های پرورشی عملکرد ضعیف تری را نسبت به سایر گروه های آزمایشی نشان داد. جیره های گندم و جو حاوی آنزیم، چسبندگی مقعد و رطوبت بستر کمتری را نسبت به جیره های گندم و جو فاقد آنزیم داشتند. نتایج نشان داد که استفاده از مولتی آنزیم می تواند عملکرد طیوری را که از جیره های حاوی سطوح بالای گندم و جو تغذیه می کنند، به طور معنی داری بهبود بخشد.

به منظور تعریف هدف اصلاح نژاد برای سه لاین کرم ابریشم ایران (110، 107 و 101433) یک مدل قطعی مطابق با سیستم نرخ گذاری پیله در ایران تعیین شد. با استفاده از این مدل، معادلات ارزش اقتصادی صفات وزن پیله، وزن قشر پیله، درصد قشر پیله، تخم گذاری، درصد باروری و درصد تفریخ در گرایش حداقل هزینه و سه نوع دیدگاه (واحد درآمد، واحد محصول و واحد پروانه مولد) و با فرض متغیر بودن تمام هزینه ها بر حسب واحد پروانه مولد تشکیل شدند. ارزش اقتصادی نسبی صفات به نوع دیدگاه در محاسبه ارزشهای اقتصادی وابسته نبود. میزان حساسیت ارزش اقتصادی صفات نسبت به 10 درصد تغییر در عوامل مختلف تولید بررسی شد. ارزش اقتصادی صفات نسبت به تغییر درصد قشر پیله درجه یک و قیمت پیله درجه یک بیشترین حساسیت را نشان دادند. افزایش هزینه ها موجب افزایش ارزش اقتصادی وزن قشر و درصد قشر پیله گردید، در نتیجه در این حالت نیازی به افزایش قیمت پیله جهت تثبیت ارزش اقتصادی این صفات نیست. اهمیت اقتصادی نسبی صفات وزن قشر و درصد قشر پیله بالاتر از خصوصیت وزن پیله بود. رتبه بندی لاین ها از لحاظ ارزش اقتصادی مطلق و نسبی متفاوت بود. این امر نشان دهنده اثر متقابل صفات در کارایی اقتصادی سیستم تولید است. معادلات ارزش های اقتصادی توسعه یافته در این مطالعه به متخصصین اصلاح نژاد کرم ابریشم کمک خواهند کرد تا روی موثرترین عوامل در پیش بینی شرایط آینده متمرکز شوند. علاوه بر این، وقتی که دورنمای آینده عوامل مهم تغییر می یابد، متخصصین قادر خواهند بود تغییرات متناسب را در اهداف اصلاح نژاد ایجاد کنند.

جهت بررسی امکان استفاده از ضایعات کارخانجات ماکارونی و فرآوری آن با اوره موجود در جیره، آزمایشی با 32 بره نر پرواری زل با میانگین وزن 24/26 کیلوگرم بر پایه طرح کاملا تصادفی در قالب آزمایش فاکتوریل، متشکل از عامل ضایعات کارخانجات ماکارونی در دو سطح (فرآیند شده با اوره جیره و بدون فرآیند) و فاکتور جایگزینی آن در جیره (0، 7، 14 و 21 درصد ماده خشک جیره که با جو جایگزین شده است) با چهار تکرار انجام گردید. آزمایش با هشت رژیم غذایی با سطح مشابه اوره و غلظت مشابه انرژی و پروتئین اجرا گردید. اثر فاکتورهای آزمایش بر میانگین افزایش وزن روزانه، میزان مصرف خوراک، ضریب تبدیل غذایی، قابلیت هضم ظاهری جیره ها اندازه گیری شد. نتایج حاصله نشان داد که فاکتورهای آزمایش بر عملکرد صفات پرواربندی و قابلیت هضم ظاهری جیره ها تاثیر معنی دار نداشته است. لذا ضایعات کارخانجات ماکارونی می تواند تا سطح 21 درصد ماده خشک در جیره استفاده و این مقدار می تواند جایگزین جو گردد، در نتیجه سبب کاهش مصرف دانه غلات (جو) و بهبود اقتصادی واحدهای پروار بندی شود.

این آزمایش به منظور بررسی اثر سطوح مختلف چربی بر عملکرد جوجه های گوشتی در دوره بعد از محدودیت غذایی طرح ریزی شد. در سن 7 روزگی تعداد 336 قطعه جوجه خروس از سویه تجاری راس با میانگین وزنی 5±90 گرم انتخاب و به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار و 7 قطعه جوجه در هر تکرار به طور تصادفی بین قفس ها تقسیم شدند. سه سطح محدودیت غذایی کمی (0، 15، 30 درصد) از سن 7 تا 14 روزگی اعمال شد و سپس هر یک از این سطوح به 4 دسته تقسیم شدند و سطوح مختلف چربی گیاهی (0، 2، 4 و 6درصد) را دریافت کردند. محدودیت غذایی اعمال شده باعث کاهش وزن بدن تیمارها در مقایسه با گروه شاهد شد (01/0P<). در دوره بعد از محدودیت غذایی تیمارهای محدود شده و شاهد و همچنین سطح چربی اعمال شده تاثیر معنی داری روی خوراک مصرفی نداشت. لیکن چربی تاثیر مثبتی روی خوراک مصرفی داشت. وزن بدن و اضافه وزن بین تیمارهای محدود شده و شاهد در سن 56 روزگی تفاوت معنی دار نداشتند، در حالیکه روند افزایشی با شدت محدودیت در دوره های رشد و پایانی در تیمارها مشاهده شد. از لحاظ سطوح چربی نیز بهبود وزن بدن و اضافه وزن با افزودن چربی به طور معنی دار مشاهده گردید (05/0P<). بهبود ضریب تبدیل هم درحالت محدودیت غذایی و هم در حالت استفاده از چربی مشاهده شد ولی تفاوت ها از نظر آماری معنی دار نبود. تجزیه لاشه نشان داد که محدودیت غذایی اعمال شده تاثیر معنی دار بر چربی محوطه بطنی داشت (05/0P<) و با افزایش شدت محدودیت، چربی محوطه بطنی کاهش یافت، اثر سطح چربی در جیره روی چربی محوطه بطنی معنی دار نبود.

در این تحقیق تاثیر دو جیره ی غذایی مطابق با توصیه NRC و 15 درصد کمتر از توصیه NRC با نسبت یکسان انرژی به پروتئین به مدت صد روز روی تعداد 48 راس بره نر ترکی قشقایی با میانگین وزن 5/2 3/23 کیلوگرم در قالب طرح کاملا تصادفی به اجرا بررسی شد. جیره ی غذایی روی وزن بدن، اضافه وزن روزانه، بازده لاشه و ضریب تبدیل غذایی اثر بسیار معنی داری داشت (01/0P<). میانگین درصد کل گوشت، درصد کل چربی و درصد کل استخوان لاشه نسبت به لاشه سرد در جیره استاندارد به ترتیب 02/47، 46/16 و 47/15 درصد و در جیره ی کمتر از استاندارد به ترتیب 1/50، 52/14 و 74/16 درصد به دست آمد. جیره ی غذایی اثر معنی داری روی درصد کل گوشت، درصد کل چربی و درصد کل استخوان لاشه دارد (05/0P<). درصد کل گوشت در جیره ی کمتر از استاندارد بیشتر از جیره ی استاندارد و درصد چربی در جیره ی استاندارد بیشتر از جیره ی کمتر از استاندارد است. جیره ی غذایی اثر معنی داری روی ترکیبات شیمیایی گوشت نداشت. نتایج این آزمایش نشان دادکه جیره حاوی 1/2 مگاکالری برکیلوگرم و 5/12 درصد پروتئین خام به عنوان جیره بهتر در این مدت پروار برای بره نر ترکی قشقایی به شمار می رود